AB operatörü olarak yükümlülüklerim nelerdir?

Genel bir kural olarak, operatörlerin (ve KOBİ olmayan tüccarların) üç adımdan oluşan bir Durum Tespiti Sistemi kurmaları ve sürdürmeleri gerekecektir.

Birinci adım olarak, piyasaya sürmeyi (veya KOBİ olmayan tüccarlar için kullanıma sunmayı) veya ihraç etmeyi düşündükleri emtia veya ürün gibi Madde 9’da belirtilen bilgileri toplamaları gerekir. Bu, diğer şeylerin yanı sıra, ilgili miktar, tedarikçi, üretim ülkesi, yasal hasat kanıtı içerir. Bu adımda temel bir gereklilik, ilgili emtianın üretildiği arazi parsellerinin coğrafi koordinatlarını elde etmek ve Bilgi Sistemi aracılığıyla sunulacak durum tespiti beyanında ilgili bilgileri (ürün, CN kodu, miktar, üretim ülkesi, coğrafi konum koordinatları) sağlamaktır.

Operatör (veya KOBİ olmayan tüccarlar) gerekli bilgileri toplayamıyorsa, etkilenen ürünleri Birlik pazarına koymaktan veya buradan ihraç etmekten kaçınmalıdır. Bunu yapmamak, Yönetmeliğin ihlaline yol açacak ve bu da olası yaptırımlara yol açabilecektir.

İkinci adımda, şirketler, uyumsuz ürünlerin tedarik zincirine girme riskini doğrulamak ve değerlendirmek için ilk adımda toplanan bilgileri Due Diligence Sistemlerinin risk değerlendirme ayağına iletmelidir (Madde 10’da açıklanan kriterlere göre). Operatörlerin, toplanan bilgilerin risk değerlendirme kriterlerine göre nasıl kontrol edildiğini ve riski nasıl belirlediklerini göstermeleri gerekir.

Üçüncü adımda, ikinci adımda ihmal edilebilir düzeyden daha fazla uyumsuzluk riski bulmaları halinde, riskin ihmal edilebilir düzeye gelmesini sağlamak için yeterli ve orantılı azaltma önlemleri almaları gerekir (Madde 11’de açıklanan kriterlere göre). Bu önlemlerin belgelendirilmesi gerekir.

Emtiaları tamamen düşük riskli olarak sınıflandırılan alanlardan tedarik eden operatörler, basitleştirilmiş durum tespiti yükümlülüklerine tabi olacaktır. Madde 13’e göre, yukarıda belirtilen bilgileri toplamaları gerekecektir (Madde 9). Ancak, operatör, ilgili ürünlerin bu Yönetmeliğe uymadığı riskine işaret eden kanıtlanmış endişeler de dahil olmak üzere ilgili bilgileri elde etmediği veya bunlardan haberdar edilmediği sürece, riskleri değerlendirmeleri ve azaltmaları gerekmeyecektir.

 

Şirketler bağlı ortaklıkları adına durum tespiti yapabilir mi? 

İlgili bir ürünü piyasaya süren veya piyasada bulunduran veya ihraç eden operatör veya tüccar, ürünün uyumluluğundan ve Yönetmelikle genel uyumluluğundan sorumludur. Bu nedenle, gerekli özen beyanında adı yer alacak ve Yönetmelik kapsamındaki tüm sorumluluğu elinde tutacaktır.

Şirketler grubunun (ana şirket ve bağlı ortaklıkları) iç organizasyonu ve gerekli özen gösterme politikası Yönetmelik kapsamında değildir.

 

Yetkili temsilci nedir?

Madde 6’ya göre, operatör ve tüccar, yetkili temsilcilere kendi adlarına bir durum tespiti beyanı sunmaları için yetki verebilir. Bu durumda, operatör ve tüccar ilgili ürünlerin uyumluluğundan sorumlu olmaya devam edecektir.

İşletmeci gerçek kişi veya mikro işletme ise, tedarik zincirindeki bir sonraki işletmeci veya tüccarın, gerçek kişi veya mikro işletme olmaması kaydıyla, yetkili temsilcisi olarak hareket etmesini zorunlu kılabilir. Bu durumda, zorunlu kılan işletmeci ürünün uyumluluğundan sorumlu olmaya devam eder.

 

Daha önce AB’den ihraç edilen bir ürünün tekrar ithal edilmesi durumunda ne olur?

Bir operatör (veya KOBİ olmayan bir tüccar) daha önce ihraç edilmiş bir ürünü yeniden ithal edip ‘serbest dolaşıma sokma’ gümrük prosedürüne tabi tuttuğunda, ürün ilk kez piyasaya sürülmüş gibi aynı yükümlülükler uygulanır. İhraç edildiğinde, ilgili ürün ‘Birlik malı’ gümrük statüsünü kaybeder ve ilgili ürün daha sonra yeniden değiştirildiğinde veya piyasada yeniden sunulduğunda yeni bir ürün olarak kabul edilir. Zaten mevcut olan durum tespiti beyanları, operatörün durum tespiti yapmasına yardımcı olabilir.

 

Hangi gümrük işlemleri etkileniyor?

‘Serbest dolaşıma giriş’ veya ‘ihraç’ dışındaki gümrük prosedürlerine tabi tutulan ilgili ürünler (örneğin gümrük antrepolama, içe işleme, geçici ithalat vb.) EUDR’ ye tabi değildir.

 

Sertifikasyon veya doğrulama programlarının rolü nedir?  

Sertifikasyon şemaları, tedarik zinciri üyeleri tarafından, sertifikasyonun Yönetmelik kapsamındaki yükümlülüklerine uymak için gereken bilgileri kapsadığı ölçüde risk değerlendirmelerine yardımcı olmak için kullanılabilir. KOBİ olmayan operatörler ve tüccarların yine de gerekli özeni göstermeleri gerekecek ve herhangi bir ihlalden sorumlu olmaya devam edeceklerdir.

 

Belgelerin saklanma süresi ne kadardır?

İşletmeciler, ilgili emtia ve ürünlerin piyasaya arzı veya ihracatı tarihinden itibaren beş yıl süreyle, 9 uncu maddeye göre toplanan bilgileri delillerle birlikte toplar, düzenler ve saklar. İşletmeciler, 10 uncu maddenin (4) üncü fıkrası ve 11 inci maddenin (3) üncü fıkrası hükümlerine göre, gerekli özenin nasıl gösterildiğini ve riskin belirlenmesi halinde hangi hafifletme tedbirlerinin alındığını gösterebilmelidir. İşletmeciler ayrıca, gerekli özen beyanlarının kaydını, ürünün piyasaya arzı veya ihracatı tarihinden önceki Bilgi Sistemine sunulduğu tarihten itibaren beş yıl süreyle saklamak zorundadır. Bu bağlamda, KOBİ olmayan tüccarlar da işletmecilerle aynı yükümlülüklere sahiptir.

KOBİ tacirler, ilgili ürünlerin AB pazarında sunulduğu veya ihraç edildiği tarihten itibaren gerekli özeni gösterme referans numaraları da dahil olmak üzere, Madde 5(3)’te listelenen bilgileri en az beş yıl süreyle saklamak zorundadır.

 

‘İhmal edilebilir riskli ürünler’ için kriterler nelerdir?

‘Önemsiz risk’, ürün özelinde ve genel bilgilerin tam olarak değerlendirilmesi ve gerektiğinde uygun azaltma önlemlerinin uygulanması sonucunda, piyasaya arz edilecek veya ihraç edilecek ilgili ürünlere uygulanan risk düzeyini ifade eder. Bu durumda, söz konusu emtia veya ürünlerin Madde 3, (a) veya (b) bentlerine uygun olmadığı konusunda endişe yaratacak bir durum görülmez.

 

‘İhmal edilebilir riskli ürünler’ muaf mıdır?

Hayır. Durum tespiti yapmak, bu düzenleme kapsamındaki operatörlerin ve tüccarların herhangi bir muafiyete tabi olmayan temel bir yükümlülüğüdür. Operatörler ve tüccarlar [KOBİ olmayanlar], durum tespiti yapmanın bir sonucu olarak (Madde 4(1) uyarınca) yalnızca ‘ihmal edilebilir risk’ (ilgili ürünleri piyasaya sürmenin veya piyasada bulundurmanın veya ihraç etmenin ön koşulu) sonucuna varabilirler. Durum tespiti yapmak, bu düzenleme kapsamındaki operatörlerin ve tüccarların herhangi bir muafiyete tabi olmayan temel bir yükümlülüğüdür.

‘Önemsiz risk’ unsuru emtialar için geçerli değildir (Yönetmelikte emtia başına ‘risk durumu’ yer almamaktadır).