Dünya Bankası tarafından “AB’nin Küresel Değer Zinciri Ekosisteminde Türkiye’nin Döngüsel Ekonomiye Geçişi” 2025 Ocak ayında yayımlandı!
Türk firmalarının döngüsel ekonomi ilkelerine uyum sağlama sürecinin incelendiği bu raporda, hem geçiş sürecine dahil olmada kısa vadeli ihtiyaçlar hem de uzun vadeli fırsatlardan bahsedilmektedir. Aşağıdaki bilgiler bu rapora giriş anlamında sizlere bir fikir sunacaktı:
Döngüsel ekonomiye geçişte iki ayrı yaklaşım ortaya konmaktadır:
1.Hafif Geçiş
2.Tam Geçiş
Hafif Geçiş yaklaşımı, mevcut üretim süreçlerini iyileştirerek çevresel etkileri azaltmayı ve kaynak verimliliğini artırmayı hedeflerken, Tam Geçiş, daha köklü bir değişimle ürünlerin daha uzun süre kullanımını ve geri dönüşümün en son çare olarak kullanılmasını amaçlamaktadır.
Hafif geçişi hızlandırmak için şu iyileştirmeler önerilmektedir:
•Kaynak verimli üretim için gelişmiş teknolojilerin kullanılması
•Geçiş için yatırım yapılmasını engelleyen düşük ölçek ve yüksek sabit maliyetlerin aşılması için temellerin atılması
•Türkiye içinde ve AB ile kurumsal yönetişim ve koordinasyonun güçlendirilmesi
Tam anlamıyla başarılı ve güçlü bir geçiş için alınacak uzun vadeli eylemler şunlardır:
•Yeşil ekonomi becerilerine yatırım yapılması ve döngüsel ekonomi konusunda farkındalık oluşturulması
•Ar-Ge, yeni iş modelleri ve çevresel sürdürülebilirliği destekleyen yenilikçi bir ekosistem oluşturulması
•Hükümetin özel sektöre yönelik işaretleme çabalarıyla özel yatırımları teşvik etmesi, uzun yeşil pazarlar ve sürdürülebilir yatırım araçlarıyla uyumu artırması
Rapora Göre Türkiye’nin Mevcut Durumu
•Türk hazır giyim ve tekstil sektöründeki firmaların %40’ından fazlasının uygulamalarını benimsediği belirlenmiştir. 2019 yılına ait Dünya Bankası İşletme Anketi’ne (Enterprise Survey) göre Türk hazır giyim ve tekstil sektöründeki firmaların atık minimizasyonu, geri dönüşüm ve atık yönetimi önlemlerini benimseyen firmaların oranı Avrupa ve Orta Asya ülkelerine göre oldukça yüksektir. Türkiye’de bu sektördeki firmaların %40’ından fazlası döngüsel ekonomi uygulamalarını benimsemektedir.
•Türkiye genelinde enerji verimliliği önlemlerini benimseyen firmaların oranı 35%’dir. Enerji verimliliği uygulaması yapmayanlar arasında, özellikle daha küçük ve yerel odaklı firmalar mevcuttur, bu girişimler için finansal kaynak eksikliği ve önceliklendirme yetersizliği gözlemlenmektedir.
•Türkiye genelinde firmaların %56’sı enerji tüketimlerini ve %30’u su tüketimlerini izlemektedir.
•Makine yeniliği yapan firmaların oranı %26,5 iken süreç yeniliği getiren firmaların oranı %2,3’tür.
•Tedarikçilerin karbondioksit emisyonlarını izleyen firmaların oranı ise %3,6’dır.
•Kaynak verimliliğinde önemli iyileştirme potansiyeli bulunmaktadır. Türkiye’de kaynak verimliliği her bir kilogram yerel malzeme tüketiminden yaklaşık 1,8 satın alma gücü paritesiyle ayarlanmış GDP (Gayri safi yurt içi hasıla) üretilmektedir.
Türkiye’nin bu aksiyonları alması döngüsel ekonomi alanında güçlü bir liderlik rolü üstlenmesini sağlayacaktır. Bu adımlar, Türkiye’nin küresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasına katkı sağlarken, rekabet gücünü artıracak ve ekonomik büyümesini sürdürülebilir bir temele oturtacaktır.
Haber Tarihi: 29.01.2025