Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 29. Taraflar Konferansı (COP29) 22 Kasım’da tamamlanması planlanmışken, kapanış oturumundaki müzakerelerin uzaması üzerine 24 Kasım tarihinde sonlandırılmıştır. Konferansta alınan kararlar ve duyurulan bildirgeler açıklanmıştır.
Kayıp ve Zarar Fonu’nun tam faaliyete geçmesi kararı alınmıştır. Küçük ada devletleri, en az gelişmiş ülkeler ve Afrika ülkeleri de dahil olmak üzere gelişmekte olan ülkeler tarafından uzun zamandır Kayıp ve Zarar Fonu’nun faaliyete geçmesi beklenmekteydi. Fon ile iklim değişikliğinin etkilerine karşı en savunmasız ülkelere mali yardım sağlamayı amaçlanmaktadır. Kayıp ve Zararlara Müdahale Fonu’nu, katkı sağlayıcı anlaşmaları ve taahhütleri güvence altına alınarak ve Filipinler ile ev sahibi ülke anlaşmasını ve Dünya Bankası ile ev sahipliği ve mütevelli heyeti anlaşmalarını imzalayarak 2025 yılında fon dağıtmaya hazır hale getirilmiştir. COP29 sırasında yapılan en büyük katkılar Avustralya ve İsveç’ten geldi. Fona bugüne kadar yapılan toplam taahhütler 730 milyon doları aştığı belirtilmiştir.
Bakü Finans Hedefi, 2035 yılına kadar gelişmekte olan ülkelere 1,3 trilyon dolarlık iklim finansmanı yönlendirmek için yeni bir küresel hedef belirlenmiştir. Gelişmiş ülkelerin 2035 yılına kadar gelişmekte olan ülkeler için yılda en az 300 milyar dolar seferber etme konusunda öncülük etmesi için temel bir hedef belirlenmiştir.
Enerji taahhütleri ve beyanları: COP29 Başkanlığı, 150 Taraf tarafından onaylanan enerji depolama, şebekeler, bölgeler, koridorlar ve hidrojenle ilgili taahhütlerini ve beyanlarını yayınlamıştır.
Yeşil Dijital Eylemle İlgili COP29 Beyannamesi: 75’ten fazla hükümet ve dijital teknoloji topluluğunun 1.100’den fazla üyesi, emisyonları azaltmak ve iklim dayanıklılığını güçlendirmek için dijital araçların kullanılması beyannamesini onaylamıştır.
Bakü İklim Finansmanı, Yatırım ve Ticaret Girişimi (BICFIT) Diyaloğu: KOBİ’ler için Yeşil Geçiş Bildirgesi duyurulmuştur.
İklim Dayanıklılığı için İnsan Gelişimi Bakü Girişimi: 8 BM kuruluşu, 3 MDB ve 3 iklim fonu arasında yapılan ortak bir bildiride, İklim Dayanıklılığı için İnsan Gelişimi Bakü Rehber İlkeleri kabul edildi ve İklim ve Sağlık için Bakü COP Başkanlıkları Süreklilik Koalisyonu kurulmuştur.
İklim ve Sağlık Devamlılık Koalisyonu: Beş COP Başkanlığı (COP26 ila COP30), WHO Genel Direktörü ile birlikte, iklim gündemine sağlığı yerleştirilmiştir. Gelecekteki COP konferanslarının temel bir özelliği olması için Bakü COP Başkanlıkları Devamlılık Koalisyonu’nu tanıtmıştır.
Organik Atıktan Metan Azaltma Bildirgesi: Dünyanın en büyük 10 organik atık metan yayıcısından 8’i ve organik atıktan kaynaklanan küresel metan emisyonlarının %51’ini temsil eden 50’den fazla ülke, gelecekteki NDC’ler kapsamında organik atıklardan metanı azaltmaya yönelik sektörel hedeflere bağlılık bildirgesini onaylamıştır. Bu bildirge ile Küresel Metan Taahhüdü’nün uygulanmasına katkıda bulunulacaktır. ABD, Çin, AB, BAE, İngiltere, Brezilya, Kanada ve Nijerya dahil olmak üzere ülkeler bir araya gelerek organik atıklardan metanı azaltmaya odaklanan politikalar duyurmuştur.
Bakü Harmoniya Çiftçiler için İklim Girişimi: Gıda ve tarım alanındaki mevcut iklim girişimlerini bir araya getirerek çiftçilere destek bulmayı ve finansmana erişimi kolaylaştırmayı amaçlayan bir platform oluşturulmuştur.
Dayanıklı ve Sağlıklı Şehirler için COP29 MAP Bildirgesi: Kentsel iklim finansmanı konusunda ortaklık ve iş birliği için 40’tan fazla Taraf dahil olmak üzere 160’tan fazla destekçi, kentsel alanlarda iklim eylemi ve planlamasına yönelik çok sektörlü yaklaşımlar üzerinde çalışmayı amaçlamaktadır. COP, UNFCCC ve BM Habitat kentsel süreçleri arasında süreklilik ve tutarlılığa çok sektörlü ve çok seviyeli bir yaklaşım getiren Bakü Süreklilik Kentsel İklim Eylemi Koalisyonu’nu başlatmıştır.
Turizmde Geliştirilmiş Eylem Hakkında COP29 Bildirgesi: 60’tan fazla hükümet destekçisini, emisyonları azaltarak ve sektördeki dayanıklılığı artırarak sürdürülebilir turizm uygulamalarını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Turizmi iklim çözümlerinin temel bir bileşeni olarak değerlendirilmiştir.
İklim Eylemi İçin Su Hakkında COP29 Bildirgesi: 50’den fazla ülkeden destekçilerle bu bildirge, su havzaları ve suyla ilgili ekosistemler üzerindeki iklim değişikliğinin nedenlerini ve etkilerini ele almak için bütünleşik bir yaklaşım benimseyecektir. NDC’ler ve NAP’ler dahil olmak üzere ulusal iklim politikalarına suyla ilgili azaltma ve uyum önlemlerinin entegre edilmesi savunulmaktadır.
Çok Taraflı Kalkınma Bankaları (MDB’ler), 2030 yılına kadar iklim eylemine katkıları için yılda 170 milyar dolar, düşük ve orta gelirli ülkeler için 120 milyar dolar olarak projeksiyonlarını duyurmuştur.
Finans, Yatırım ve Ticaret Günü’nde iklim finansmanı projelerine ve girişimlerine verilen taahhütler toplam 7,3 milyar dolara ulaşmıştır. En büyük destek Asya Kalkınma Bankası’ndan (3,5 milyar dolar), Azerbaycan bankacılık sektöründen (1,2 milyar dolar), İsveç’ten (760 milyon dolar) ve Kanada’dan (Kanada Hükümeti’nden 1,5 milyar dolar ve hayırseverlerden 290 milyon dolar) geldi. Bu desteklerin, eriyen buzulların etkileriyle mücadele, yeşil taksonomiler ve iklim eylemine yönelik yatırımlar için kullanılacağı belirtilmiştir.
50’den fazla nakliye sektörü katılımcısı, 2030 yılına kadar sıfır ve sıfıra yakın emisyonlu yakıtları hızlandırmayı kabul etmiştir. Bu durumun en az 5 milyon ton yeşil hidrojene karşılık geldiği tahmin edilmiştir.
Kaynak: COP29