Ne zaman yürürlüğe girer ve uygulamaya girer?
Yönetmelik, 9 Haziran 2023 tarihinde Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayımlanmıştır. 29 Haziran 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ancak, 38. maddenin 2. fıkrasında sayılan bazı maddelerin uygulanabilirliği, mikro ve küçük işletmeler için 30 Aralık 2024 (18 aylık geçiş) ve 30 Haziran 2025 (24 aylık geçiş) tarihinde yürürlüğe girecektir.
Peki, bu tarihler arasındaki dönem ne olacak?
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren geçerlilik tarihi/tarihleri arasında Birlik pazarına arz edilen ürünlerin Yönetmeliğin gereklerine uyması gerekecek mi?
Büyük ve orta ölçekli işletme operatörleri ve tüccarları için uygulamaya giriş, Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden 18 ay sonra (yani 30 Aralık 2024’te) öngörülmektedir. Bu, operatörlerin ve tüccarların o tarihten önce Birlik pazarına sunulan ürünler için gerekliliklere uymak zorunda olmadıkları anlamına gelir. Küçük ve mikro işletmeler için bu süre uzatılmıştır (Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden 24 ay sonra – yani 30 Haziran 2025’te).
Ürünün Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce üretildiğini nasıl kanıtlayabilirim? Bunu kimin yapması gerekiyor?
Yönetmelik, Madde 1 (1)’de öngörüldüğü şekilde, Madde 1 (2)’deki koşullar karşılanmadığı sürece geçerlidir. Bu istisna için ispat yükümlülüğü işletmeciye aittir ve Madde 1(2)’deki koşulların karşılandığının makul kanıtı olarak ilgili bilgileri sunabilmelidir. Bu durumda işletmecinin bir gerekli özeni gösterme beyanı sunması zorunlu olmasa da, işletmeci Yönetmeliğin ve yükümlülüklerinin uygulanamazlığını kanıtlayan gerekli belgeleri saklamalıdır.
Geçiş döneminde işletmecilerin ve KOBİ dışı tacirlerin yükümlülükleri nelerdir?
(yani yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 30/6/2023 ile yönetmeliğin uygulamaya girdiği 30/12/2024 arasındaki dönemde)?
Bu durumu birkaç somut senaryo ile açıklamak daha doğru olacaktır.
1.İlgili bir emtia (örneğin doğal kauçuk - CN kodu 4001) geçiş döneminde piyasaya arz edilir, dolayısıyla coğrafi olarak konumlandırılması gerekmez ve daha sonra ilgili bir türev ürün üretmek için kullanılır (örneğin yeni lastikler - CN kodu 4011) ve bu ürün 30 Aralık 2024’ten sonra piyasaya arz edilir (veya ihraç edilir).
Geçiş döneminde, yani EUDR’ nin uygulamaya girmesinden önce bir emtia piyasaya arz edilirse, türetilmiş bir ürünü piyasaya arz ederken, operatörün (ve KOBİ olmayan tüccarların) yükümlülüğü, söz konusu ilgili ürünü (lastikler) üretmek için kullanılan ilgili emtianın (kauçuk) uygulamaya girmesinden önce piyasaya arz edildiğini kanıtlamak için doğrulanabilir kanıt toplamakla sınırlı olacaktır. Bu, kereste ve kereste ürünleriyle ilgili olarak 37.2. maddeye halel getirmez.
Emtia geçiş döneminden sonra, yani 30/12/2024 tarihinden sonra piyasaya arz edilirse veya ihraç edilirse, operatör (ve KOBİ olmayan tüccarlar) bu yönetmeliğin standart yükümlülüklerine tabi olacaktır. Aynı şekilde, 30/12/2024 tarihinden sonra piyasaya arz edilen emtialar la üretilen ilgili ürünlerin parçaları için, operatör (ve KOBİ olmayan tüccarlar) bu yönetmeliğin standart yükümlülüklerine tabi olacaktır.
2.İlgili bir ürün (örneğin kakao yağı- CN kodu 1804) geçiş dönemi sırasında piyasaya arz edilir. Dolayısıyla coğrafi olarak konumlandırılması gerekmez, ancak daha sonra 30 Aralık 2024′ ten sonra bir alt akış operatörü tarafından piyasaya arz edilen (veya ihraç edilen) başka bir ilgili türetilmiş ürün (örneğin çikolata-CN kodu 1806) üretmek için kullanılır.
Bu durumda, türev bir ürünü (çikolata) piyasaya süren veya ihraç eden işletmecinin (ve KOBİ olmayan tüccarların) yükümlülüğü, ilgili türev ürünün (kakao yağı) uygulamaya girmeden önce piyasaya sürüldüğünü kanıtlamak için yeterince kesin ve doğrulanabilir kanıt toplamakla sınırlı olacaktır. 30/12/2024′ ten sonra piyasaya sürülen diğer ilgili ürünlerle üretilen nihai ilgili ürünün parçaları için, işletmeci (ve KOBİ olmayan tüccarlar) bu yönetmeliğin standart yükümlülüklerine tabi olacaktır. Bu, kereste ve kereste ürünleriyle ilgili olarak 37.2 maddesine halel getirmez.
3.Bir işletmeci, geçiş döneminde ilgili emtiayı veya ürünü piyasaya arz eder ve bu emtia veya ürün, 30 Aralık 2024’ten sonra bir veya daha fazla KOBİ dışı tacir tarafından piyasada ‘kullanıma sunulur’.
Bu senaryoda, KOBİ olmayan tüccarın yükümlülükleri, söz konusu ilgili emtianın veya ilgili ürünün uygulamaya girmeden önce piyasaya sürüldüğünü kanıtlamak için yeterli kesin ve doğrulanabilir kanıt toplamakla sınırlı olacaktır. Bu, kereste ve kereste ürünleriyle ilgili olarak 37.2. maddeye halel getirmez.