Sürdürülebilir kalkınma, gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama yeteneklerinden ödün vermeden günümüzün ihtiyaçlarını karşılayan kalkınma olarak tanımlanmıştır. İlk defa 1986 yılında Brundtland Raporu’nda tanımı yapmıştır (Sayıştay Raporu, 2020).
Küresel hedefler ilk defa 2000 yılında “Bin Yıl Kalkınma Hedefleri” ile ortaya konulmuştur. Bin Yıl Kalkınma Hedefleri, daha kapsayıcı hedefler konulması için altyapı oluşturmuştur. Böylece 2015 yılının Eylül ayında, BM üyesi 193 devlet tarafından “2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi” kabul edilmiştir. Gelecek 15 yılda gezegenimizin iyileştirilmesi için tüm milletlere yönelik, kapsayıcı, geniş bir alanda gezegenimiz ve canlıların refahını artırmaya yönelik hedefler konmuş ve bir yol haritası oluşturulmuştur.
Eylem Onyılı (Decade of Action)
Sürdürülebilir kalkınma amaçları, refahın her yönünü kapsayan; yoksulluğu sona erdirmeyi, dünyayı korumayı ve tüm insanların barış ve refah içinde yaşamasını sağlamak amacını taşıyan evrensel bir eylem çağrısıdır. Bu amaçlar 2030 yılı hedef alınarak ortaya konmuştur. Bu bağlamda Birleşmiş Milletler 2020 yılında, 2030’a geri sayımı başlatarak Eylem Onyılı’nı ilan etmiştir.
Amaçlar – 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı (SKA)
Birleşmiş Milletlerin belirlediği küresel amaçlar sürdürülebilir kalkınma amaçları olarak adlandırılmaktadır. Bu ana amaçlar 17 adettir.
Hedefler – 169 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi
BM SKA, 17 ana amaçtan oluşmaktadır. Bu 17 amaç, 169 alt hedef ile desteklenmektedir.
Göstergeler
SKA’ların takibi adına her hedef için çeşitli indikatörler (göstergeler) belirlenmiştir. Örneğin; birinci amaç olan “Yoksulluğa Son” için göstergelerden biri cinsiyete ve yaşa göre ulusal yoksulluk sınırının altındaki nüfusun oranıdır.
5P Sınıflandırması
Ekim 2015 tarihinde BM tarafından yayınlanan “Transforming Our World: The 2030 Agenda for Sustainable Development” isimli dokümanda SKA’lar 5 başlık altında sınıflandırılmıştır:
-İnsani Amaçlar (People) – SKA 1-6
-Refah Amaçları (Prosperity) – SKA 7-11
-Gezegen Amaçları (Planet) – SKA 12-15
-Barış Amacı (Peace) – SKA 16
-Ortaklıklar Amacı (Partnership) – SKA 17
İlgili doküman 5P amaçlarını aşağıdaki şekilde tanımlamaktadır:
-İnsanlar: Yoksulluğu ve açlığı tüm biçim ve boyutlarıyla sona erdirmeye ve tüm insanların onurlu, eşit ve sağlıklı bir çevrede potansiyellerini gerçekleştirmelerini sağlamaya kararlıyız.
-Gezegen: Sürdürülebilir tüketim ve üretim, doğal kaynaklarını sürdürülebilir bir şekilde yönetme ve iklim değişikliği konusunda acil eylemde bulunma da dahil olmak üzere gezegeni bozulmadan korumaya kararlıyız, böylece şimdiki ve gelecek nesillerin ihtiyaçlarını destekleyebilir.
-Refah: Tüm insanların müreffeh ve doyurucu bir yaşam sürmesini ve ekonomik, sosyal ve teknolojik ilerlemenin doğayla uyum içinde gerçekleşmesini sağlamaya kararlıyız.
-Barış: Korku ve şiddetten uzak, barışçıl, adil ve kapsayıcı toplumları teşvik etmeye kararlıyız. Barış olmadan sürdürülebilir kalkınma, sürdürülebilir kalkınma olmadan barış olamaz.
-Ortaklık: Özellikle en yoksul ve en savunmasız kişilerin ihtiyaçlarına odaklanan ve tüm ülkelerin katılımıyla güçlendirilmiş küresel dayanışma ruhuna dayalı, yeniden canlandırılan Sürdürülebilir Kalkınma için Küresel Ortaklık yoluyla bu Gündemi uygulamak için gereken araçları seferber etmeye kararlıyız, tüm paydaşlar ve tüm insanlar.
Özel Sektör İçin Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının Önemi
Şirketler kendi sürdürülebilirlik çalışmalarını yürütürken tedarik zincirlerini ve paydaşlarını da denetliyorlar. Gönüllü olarak yürütülen sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik faaliyetleri artık neredeyse bir zorunluluk halini aldı; hatta bazı ülkelerde yasalar ile denetlenmesi şart oldu. Bu adımlar bize şirketlerin hızla aksiyon alıp değişen talebe cevap verebilir hale gelmesi gerektiğini gösteriyor. Üstelik tek risk tedarik zincirindeki müşterileri kaybetmek değil, aynı zamanda çevresel ve finansa olarak etkileyebilecek iklim ile ilgili riskleri de bertaraf etmek adına çalışmalara başlanması gerekiyor.
SKA’ları yönetim biçimlerine başarı ile entegre edebilen şirketler rekabetçiliğini koruyabiliyor, daha sürdürülebilir hale geliyorlar. Bu nedenle iş hedefleri ile Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları arasında uyumlandırma çalışmaları yürütülmesi, hedeflerin hizmet ettiği SKA’ların belirlenmesi önemli.