İklim değişikliği, dünyamızın karşı karşıya olduğu en önemli çevresel ve ekonomik dönüşümlerden biridir. Türkiye, Akdeniz havzasında yer alması ve gelişmekte olan bir ülke olması nedeniyle bu değişiklikten en çok etkilenecek ülkeler arasındadır. Bu nedenle düşük karbon ekonomisine geçiş, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyum kapasitesinin artırılması kritik öneme sahiptir. İklim değişikliğiyle mücadelede gerekli eylemleri yasalaştırmak amacıyla Türkiye’nin İlk İklim Kanunu Teklifi e sunuldu. İklim değişikliğinin olumsuz etkilerine uyum kabiliyetini artırmak, iklim direncini güçlendirmek prensibini benimseyen İklim Kanunu, uluslararası taahhütler ve ulusal hedefler doğrultusunda şekillendirilerek, Türkiye’nin 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi için gerekli hukuki altyapıyı oluşturmayı amaçlamaktadır.

2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi ve Yeşil Dönüşüm

İklim Kanunu, Türkiye’nin 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefini gerçekleştirmek amacıyla kapsamlı düzenlemeler içermektedir. Bu hedef doğrultusunda:

•Sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine uyum faaliyetleri belirlenmiştir.
•Kamu kurumları ve özel sektör, Ulusal Katkı Beyanı ve strateji belgeleriyle uyumlu çalışmalar yürütmekle yükümlü olacaktır.
•Yerel yönetimlerin de sürece dahil olması için yerel iklim değişikliği eylem planları hazırlanacaktır.
•Döngüsel ekonomi anlayışına dayalı olarak yenilenebilir enerji ve temiz teknolojilerin kullanımı artırılacak, yutak alanların korunması sağlanacaktır.
•Sıfır Atık Sistemi genişletilecek ve çevresel sürdürülebilirlik sağlanacaktır.

Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) ve Karbon Piyasası

Kanun, emisyonları kontrol altına almak ve karbon ticaretine hukuki zemin sağlamak için Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) ve karbon piyasası oluşturulmasını öngörmektedir:

•Sera gazı emisyonlarına neden olan işletmeler emisyon izni almak zorunda olacaktır.
•Ticaret Bakanlığı tarafından Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kurulması planlanmaktadır.
•Karbon fiyatlandırma sisteminin uygulanmasıyla sanayicilerin yeşil dönüşüm maliyetleri yönetilecek, aynı zamanda uluslararası ticarette Türkiye’nin rekabetçiliği korunacaktır.

Yeşil Finansman ve Teşvikler

İklim değişikliğiyle mücadelede ekonomik teşvikler ve finansal araçlar büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda:

•İklim finansmanı ve teşvik mekanizmaları oluşturularak düşük karbon ekonomisine geçiş desteklenecektir.
•Türkiye Yeşil Taksonomisi geliştirilerek yeşil yatırımlar teşvik edilecektir.
•Döngüsel ekonomi ve sıfır atık projeleri desteklenecek, yenilikçi teknolojilerin kullanımı artırılacaktır.
•Yeşil ve sürdürülebilir sermaye piyasası araçları yaygınlaştırılacaktır.

Doğal Kaynakların ve Ekosistemlerin Korunması

Kanun, iklim değişikliğinin ekosistemler ve biyolojik çeşitlilik üzerindeki etkilerini azaltmayı amaçlamaktadır:

•Su kaynaklarının korunması ve verimli kullanılması için su yönetimi stratejileri geliştirilecektir.
•Tarımda iklim değişikliğine dayanıklı ürünlerin yetiştirilmesi teşvik edilecektir.
•Korunan alanlar ve yutak alanlar genişletilecek, erozyon ve çölleşme ile mücadele edilecektir.
•Ekosistem bazlı adaptasyon çözümleri uygulanarak doğal afetlere karşı direnç artırılacaktır.

Denetim, Yaptırımlar ve İklim Değişikliği Başkanlığı’nın Yetkileri

Kanun, iklim değişikliğiyle mücadelede denetim ve yaptırımları içeren maddelerle sürecin şeffaf ve etkin yürütülmesini sağlamasını amaçlamaktadır:

•İklim Değişikliği Başkanlığı, iklim politikalarının uygulanmasını denetleyecek ve koordinasyonu sağlayacaktır.
•Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamındaki işletmelere sera gazı emisyon izni alma zorunluluğu getirilecek ve belirlenen emisyon sınırlarını aşan tesisler için yaptırımlar uygulanacaktır.
•Karbon kaçakçılığını önlemek için ulusal düzenlemeler yapılacaktır.
•Doğru ve zamanında veri paylaşımı zorunlu hale getirilecek ve bu verilerin bağımsız doğrulayıcılar tarafından denetlenmesi sağlanacaktır.

Bu yasa ile birlikte, Türkiye uluslararası iklim politikalarına uyum sağlarken aynı zamanda ekonomik büyüme fırsatlarını da değerlendirecektir. Kamu kurumları, özel sektör, yerel yönetimler ve toplumun tüm kesimlerinin iş birliği içinde hareket etmesiyle ülkemizin iklim değişikliğine karşı daha dirençli ve sürdürülebilir bir geleceğe ulaşması hedeflenmektedir.

Kaynak: İklim Kanunu Teklifi