On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028) TBMM Genel Kurulunda kabul edilmiştir. On İkinci Kalkınma Planının vizyonu; “Türkiye Yüzyılında çevreye duyarlı, afetlere dayanıklı, ileri teknolojiye dayalı yüksek katma değer üreten, geliri adil paylaşan, istikrarlı, güçlü ve müreffeh bir Türkiye” olarak belirtilmiştir. On İkinci Kalkınma Uzun vadeli gelişme stratejisinin ilk beş yıllık dönemini kapsamaktadır. Planda Yeşil Dönüşüm’e yönelik olarak her alanda sürdürülebilirliğin geliştirilmesine önem verildiği göze çarpmaktadır. Sürdürülebilirlik ve karbon ayak izi azaltımı konusunda öne çıkan hususlar derlenmiştir.
Uzun vadeli (2024-2053) gelişmenin stratejisinde 2053 yılında Türkiye için karbon ayak izinin sıfırlanmasına yönelik yeşil teknolojik yatırımlara finansman sağlanması ve küresel yeşil finansta öncü ülkelerden biri haline gelinmesi hedeflenmiştir.
On İkinci Kalkınma Planı’nın hedefleri ve politikalarında dış ticarette rekabetçiliğin korunarak daha ileriye taşınması için ulusal karbon fiyatlandırma mekanizmaları oluşturulması, Avrupa Birliği (AB) ile uyumlu bir Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) uygulamaya konulması yer almıştır. AB’nin Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması (SKDM)’ndan etkilenecek sektörler için en düşük maliyetle emisyon azaltımına yönelik çalışmalar destekleneceği ve ihtiyaç duyulabilecek konularda kapsamlı bir danışmanlık modeli oluşturulacağı bildirilmiştir. SKDM ile ilgili sektörlerin emisyonlarının izlenmesi ve raporlanması konularında rehberlik faaliyetleri yürütüleceği ifade edilmiştir.
Planın hedefleri ve politikalarında istikrarlı büyüme, güçlü ekonomi kapsamında yer alan mali piyasalar için finansal sektörde sürdürülebilirlik çalışmalarının desteklenmesi, Çevresel, Sosyal ve Yönetişimsel (ÇSY/ESG) kriterlere yönelik farkındalık artırılarak sürdürülebilir finans alanında yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Sürdürülebilirlik ve emisyon verilerinin sunumunda standardizasyon sağlanması ve bu verilerin paylaşıma açılacağı belirtilmiştir. Sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin tanımlanmasına ilişkin ulusal taksonomi ve ilgili mevzuatın hazırlanmasına değinilmiştir. Bankacılık sektörü için sürdürülebilir bankacılık, geçiş planları ve iklim risklerinin yönetimi konularında düzenleme yapılacağı bildirilmiştir.
Planın hedefleri ve politikalarında yer alan yeşil ve dijital dönüşümle rekabetçi üretim kapsamındaki iş ve yatırım ortamı için politika ve tedbirler kısmında iş ve yatırım ortamının dijital dönüşümünde uluslararası standartlar dikkate alınarak sürdürülebilirlik ve uluslararası iş birliği ilkelerine dayanan ulusal standartlar belirlenmesi yer almıştır.
İmalat sanayii politika ve tedbirlerinde mevcut OSB’lerde, endüstri bölgelerinde (EB) ve küçük sanayi sitelerinde, ortak kullanıma yönelik yeşil dönüşüm projeleri tasarlanacağı, Yeşil OSB ve Yeşil EB’lerin yaygınlaştırılacağı belirtilmiştir. Karbon ve su ayak izi hesaplama ve doğrulaması için standartlaştırılmış ulusal uygulamalar geliştirileceği belirtilmiştir. Yeşil dönüşümün destekleneceği, döngüsel ve sürdürülebilir üretim uygulamalarının artırılmasının sağlanacağı ifade edilmiştir.
Kimya sektörü hedefleri arasında döngüsel ekonomiye geçiş kapsamında ürün yaşam döngüsü yönteminin yaygınlaştırılacağı, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM)’na, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)’ne ve AB REACH Tüzüğündeki güncellemelere uyum sağlanacağı belirtilmiştir.
İnşaat sektörü politika ve tedbirlerinde gömülü karbon miktarı ve karbon ayak izi azaltılmış, sürdürülebilir inşaat malzemesi üretimi ve kullanımının yaygınlaştırılmasına yer verilmiştir. Ulusal Yeşil Bina Sertifika Sistemi (Yes-TR) uluslararası kullanıma uygun hale getirilmesi hedefler arasındadır. Yaşam döngüsü analizleri ve sürdürülebilirlik konularında dijital dönüşüme uygun yazılım sektörünün gelişimine destek olunacağı belirtilmiştir. Yaşam döngüsü analizlerine dayalı sürdürülebilir bina tasarım yöntemlerinin kullanılabilmesine ilişkin kapasite oluşturulacağı belirtilmiştir. Başta kamu alımları olmak üzere yapı bilgi modellemesi, yaşam döngüsü analizi gibi dijital tasarım ilkeleri kademeli şekilde zorunlu hale getirileceği ifade edilmiştir.
Afetlere dirençli yaşam alanları ve sürdürülebilir çevre kapsamında çevrenin korunması konusunda çevresel, sosyal ve yönetişimsel (ÇSY/ESG) kriterler çerçevesinde uluslararası finans piyasalarına katılım hızlandırılması, yeşil dönüşüme yönelik yenilikçi ve sürdürülebilir finansman araçları geliştirilmesi hedeflenmiştir. Yeşil kamu alımları stratejileri geliştirilmesi, alternatif satın alma kriterleri belirlenerek karbon ayak izinin düşürülmesinin sağlanması hedefler arasındadır. Çevre etiketi sisteminin yaygınlaştırılması, çevre dostu ürün ve hizmetlerin rekabet gücünün artırılması hedeflenmiştir. 2022 yılında 9 olan Çevre Etiketi Sistemi kapsamında belirlenen ürün ve hizmet grubu sayısının 27’ye yükseltilmesi hedeflenmiştir.
Plan hedeflerinde öncelikli gelişme alanları kapsamındaki tarım ve gıda sektörü için Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), Birleşmiş Milletler BM Küresel Orman Hedefleri ve Rio Sözleşmeleri dâhil ilgili uluslararası sözleşmeler ve ulusal taahhütler dikkate alınarak ormanlarımızın sürdürülebilir orman yönetimi kriter ve göstergelerine uygun şekilde yönetilecek ve orman alanları artırılacaktır.
Bir diğer öncelikli gelişme alanı olan turizm sektörü için politika ve tedbirlerde “Sürdürülebilir Turizm Programı” kapsamında turizmde yeşil dönüşümün sağlanması için çalışmalar yürütüleceği belirtilmiştir.
Sustainable Future olarak; On İkinci Kalkınma Planı’nda yer alan karbon ayak izi, su ayak izi çevre etiketi, yaşam döngüsü analizi, Yeşil OSB Belgesi, Sürdürülebilir Turizm Belgesi, Ulusal Yeşil Bina Sertifika Sistemi (Yes-TR), Çevresel, Sosyal ve Yönetişimsel (ÇSY/ESG) kriterler, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM/CBAM) konularında hizmet vermekteyiz.
Detaylı bilgi için bizlerle iletişime geçebilirsiniz.
Firdevs Emine Sezer
Çevre Yüksek Mühendisi