Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM), 17 Ağustos 2023 tarihli SKDM kılavuzunun yayımlanmasıyla birlikte daha çok netlik kazanmış durumdadır. Avrupa Birliği (AB) 2050 yılına kadar karbon salınımının azaltılmasına yönelik çalışmalara sektörel yönergeler içerisinde yer vermektedir. Bununla birlikte emisyon oluşumunun azaltılması için çözüm direktifi SKDM kılavuzunda yer almaktadır.
SKDM geçiş dönemi 1 Ekim 2023’te başlayacak ve 2025’e kadar sürecektir. Bu süre zarfında, üç aylık emisyon raporlaması gerekmektedir. Kapsamdaki işletmelerin, bu yılın ilerleyen dönemlerinden başlayarak yeni uyum ve raporlama gerekliliklerine uymaya hazırlanmaları ve orta ila uzun vadeli süreç ve maliyet etkilerini değerlendirmeye başlamaları gerekmektedir. Bununla birlikte Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 2023/956 (AB) sayılı Tüzüğü 16 Haziran 2023 tarihinde yayımlandı. Tüzükte geçiş dönemi boyunca sınırda karbon düzenleme mekanizmasının amaçları doğrultusunda raporlama yükümlülüklerinin uygulanmasına ilişkin kurallar ortaya konulmuştur.
SKDM ilk etapta demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre, elektrik ve hidrojen sektörlerinde yer alan belirli ürünlerin ithalatında uygulanacak. Geçiş dönemi boyunca ithalatçılar herhangi bir finansal yükümlülüğün altına girmeden, malların üretim sürecinde ortaya çıkan sera gazı emisyonlarını bildirmekle yükümlü olacaklardır. Bu süreçte toplanacak bilgiler 2026’dan sonra SKDM uygulanmasına yönelik nihai kuralların belirlenmesinde rol oynayacak. Sonuç olarak SKDM, AB dışında üçüncü ülkelerde yer alan karbon yoğun endüstrileri temiz enerji ve sürdürülebilir üretim modellerine geçmeye teşvik etmektedir. Endüstriyel dönüşümlerin zaman alması ve SKDM kapsamında 2026’dan itibaren karbon ücretlerinin alınmaya başlanacağı dikkate alınması gereken bir konudur.
Yayınlanan tüzük içerisinde açıklanan konu başlıkları şu şekildedir;
•Emisyonların kaynaklarına ve türlerine göre inceleme esasları
•Raporlama için kullanılacak olan yönetmelikler (ISO standartları)
•Bağlantı elemanlarının- kalsine kil, çimento ve klinkeri, alüminli çimento, hidrojen, üre, nitrik asit, amonyak- parametre birimleri
•Zorunlu ve opsiyonel emisyon verileri şablon içeriği
•Kompleks malların spesı̇fı̇k gömülü emisyonların hesaplanması için gereken metotlar
•Analizler için gereken sürenin, metotların, ekipmanların emisyon türlerine göre değerlendirilmesi
•Doğrudan veya dolaylı belirleme yöntemleri için kullanılan her türlü ölçüm, analiz, numune alma, kalibrasyon ve doğrulama işlemleri
Çağatay Yılmaz
Çevre Mühendisi
Kaynaklar:
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, Avrupa Komisyonu (n.d.). 01.09.2023 tarihinde Avrupa Komisyonu adresinden erişilmiştir.