Dünyada son birkaç yılda eskisinden daha belirgin şekilde iklim değişikliğinin etkilerini görmekteyiz. Tarım ürünlerinin hasat zamanından önce veya sonra oluşması, hava sıcaklığının coğrafi konumlara bağlı olarak standart mevsim sıcaklık ortalamasından farklı olması bunlara örnek teşkil etmektedir. Bilim insanlarına göre 1800’lü yıllardan itibaren kullanılan fosil yakıtlar (petrol, kömür vb.) iklim değişikliğinin temel yapı taşlarını oluşturmaktadır. Bu fosil yakıtlar atmosfere zararlı, kirletici gaz emisyonları salıyor ve Dünya’nın etrafını zararlı bir katmanla sararak kızılötesi güneş ışınlarını atmosfer tabakasında tutuyor. Bu sayede aşırı derecede sıcaklık yükseliyor.

Tanım olarak sera gazları, atmosferdeki kızılötesi ışınları emen ve atmosferin ısınmasına neden olan gazlar veya bileşiklerdir. Başlıca sera gazları; Karbondioksit (CO₂), Metan (CH₄), Azot Oksit (N₂O), Hidroflorür Karbonlar (HFC’ler), Perfloro Karbonlar (PFC’ler), Sülfürhekza Florürdür (SF₆). Su buharı ve ozon doğal sera gazlarının yanı sıra antropojenik sera gazlarıdır, ancak çoğu durumda küresel ısınmanın insan kaynaklı bileşeninin izole edilmesindeki zorluklar nedeniyle sera gazlarının tanınması atmosferdeki varlıklarına atfedilebilir.

Okyanuslar, topraklar ve ormanlar sera gazı için rezervuar görevi görebilecek bileşenlere örnektir. Fakat insan eliyle yakılan ormanlar, kirletilen okyanuslar veya denizler sebebiyle sera gazı her geçen gün hızla artmaktadır. Bunun yarı sıra olarak teknolojik gelişmeler; güneş panelleri, rüzgar tribünleri, biogas üretimi, kompost sistemleri, temiz (yeşil) enerji kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Bu sayede fosil yakıt kullanımı ve sera gazı salınımı azalmaktadır.

Bu sebepler incelendiğinde, sera etkisi yapan gazların azaltılması için yapılmasa gerekenler:

Toprağın düzenli biçimde kullanımı

Yenilenebilir enerji kullanımını artırmak ve teşvik etmek

Enerji verimliliği için uygulamalar kullanılması (sürdürülebilirlik, karbon ayak izi azaltımı…)

Daha çevre dostu tarım ve hayvancılık faaliyetlerine geçiş

Küresel boyutta tüm emisyonların azaltılması

Atıklar için türe göre depolama ve geri dönüşüm teknikleri kullanımı yaygınlaştırılması

Kaynakça

https://www.epa.gov/ghgemissions/global-greenhouse-gas-emissions-data 04.08.2023 tarihinde erişilmiştir.

https://www.bbc.com/turkce/haberler-51144765 04.08.2023 tarihinde erişilmiştir.

Çağatay YILMAZ
Çevre Mühendisi