Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM), Avrupa Birliği’ne ihraç edilen malların üretimi sırasındaki karbon salınımına bir fiyat biçerek AB dışındaki ülkeleri temiz üretime teşvik etmek ve AB içerisinde karbon kaçağı riskini ortadan kaldırmak için oluşturulmuştur. Türkiye Avrupa Birliği’nin önemli tedarikçileri arasında olduğundan bu düzenlemeden oldukça etkilenecektir.
SKDM kademeli şekilde hayata geçirilecektir. Başlangıçta karbon yoğun sektörler ve karbon kaçağı yüksek olan belirli maddeler için uygulanacaktır. Çimento, demir-çelik, alüminyum, gübre, elektrik ve hidrojen sektörleri, vida, cıvata ve bağlantı elemanları kapsama dahil edilmiştir. Emisyonların raporlanması gerekliliği 1 Ekim 2023 tarihinde uygulamaya geçecektir. İthalatçıların her yıl AB’ye ithal ettikleri ürünün üretimi sırasında oluşan emisyonların ve üretimde kullanılan elektrik kaynaklı emisyonların ürün bazında raporlamasını yaparken ek olarak mal miktarını beyan etmesi gerekecektir. Taslak mevzuatta geçiş döneminde raporların akredite doğrulayıcılar tarafından doğrulanması zorunluluğu getirilmemiştir. Emisyon hesaplama metodolojileri 2026 yılına kadarki geçiş döneminde tamamlanacaktır. Geçiş döneminin ardından 1 Ocak 2026’da ücretlendirmelerin olacağı asıl uygulama dönemi başlayacaktır. Yapılacak fiyatlandırma AB içerisinde uygulanan Emisyon Ticaret Sistemi tahsisatlarının haftalık ortalamasına göre belirlenecektir.
Ulusal düzeydeki karbon fiyatlandırma uygulamaları SDKM ücretlerinden indirim sağlamaktadır. Tam muafiyet ise AB Emisyon Ticaret Sistemi’ne katılımla ya da AB ETS ile bağlantılı bir sistemin kurulması ile sağlanabilmektedir. Örneğin Norveç ve İsviçre bu sayede SDKM’den muaf tutulmuştur. Türkiye’de 2024 yılı sonunda pilot bir emisyon ticaret sisteminin başlaması ve SDKM başlangıç tarihinde sistemde birinci faza geçilmiş olması hedeflenmektedir.
Türkiye’nin oluşturmak istediği ulusal emisyon ticaret sisteminde yöntemin AB ETS ile eşdeğerliğinin sağlanması SDKM’den indirimli yararlanmasın ve ülkemizin olumsuz etkilerden mümkün olduğunca az etkilenmesini sağlayacaktır.
Referanslar
♦Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, Avrupa Komisyonu (n.d.). 25.04.2023 tarihinde Avrupa Komisyonu adresinden erişilmiştir.
♦Yeşil Mutabakat Çalışma Grubu Yıllık Faaliyet Planı 2022, T.C. Ticaret Bakanlığı, 25.04.2023 tarihinde T.C. Ticaret Bakanlığı adresinden erişilmiştir.