İklim değişikliği günümüzde canlıların yaşamını etkileyen en önemli sorunlardan biridir. Başlıca nedeni yenilenemeyen fosil yakıtların kullanımı, sanayileşme, tarımsal faaliyetler, karbon yutaklarının tahribatı gibi çeşitli insan faaliyetleri sonucunda salınan sera gazlarıdır. İklim değişikliği sonucunda canlıların hayat kalitesini etkileyen aşırı yağışlar ve kuraklıklar meydana gelmektedir. Bu sorun küresel bir sorun olduğundan mücadelesi de tüm dünya ülkelerinin çabasıyla olacaktır. 2015 yılında Paris Anlaşması ile ortalama sıcaklık artışını 1,5oC ile sınırlama taahhüdü COP27 ile 194 ülkenin katılımıyla teyit edilmiştir. Emisyonlarını azaltmak, gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadelesinde yardımcı olmak konusunda anlaşmaya varılmıştır.
Akdeniz Havzasında bulunan ülkemiz iklim değişikliğinden en çok etkilenecek bölgelerden biridir. Türkiye Paris Anlaşmasını 2016 yılında gelişmekte olan ülke olduğunu beyan ederek imzalamış anlaşma süreçlerinden sonra 2021 yılında taraf olmuştur. Paris Anlaşması, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, 2053 Net Sıfır Emisyon hedefi çerçevelerinde İklim Kanunu taslağı hazırlanmıştır.
İklim Kanunu taslağına göre üst sınır emisyon prensipli, sera gazı emisyon tahsisatlarının alınıp satılması ile doğrudan veya dolaylı olarak sera gazı emisyonu ve emisyona sebep olan faaliyetleri sınırlandırmayı teşvik eden emisyon ticaret sistemi kurulur. Enerji verimliliği sertifikası ticareti, yenilenebilir enerji sertifikası ticareti, kredilendirme mekanizmaları gibi piyasa temelli sera gazı azaltım araçları kurulabilir. Karbon vergisi gibi karbon fiyatlandırma politikaları düzenleyebilir. Tüm kurum ve kuruluşlara sorumluluk verilmiştir.
Yeşil Mutabakat Eylem Planı ardından ülkemiz İklim Şurası toplanmış olup 217 yeni karar aldığı çalışmayı sunmuştur. 2023-2030 İklim Değişikliği Eylem Planı ve 2050 İklim Değişikliği Stratejisinin ise 2023 ikinci çeyreğinde tamamlanacağı öngörülmektedir.
İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında yapılan/yapılacak çalışmalar;
⇒İklim değişikliğinden etkilenen ekosistemlerin belirlenerek uyum ile azaltım tedbirleri alınmasına AR-GE çalışmaları,
⇒Muhtemel kıyı ve tatlı su kayıplarının belirlenmesi, kıyılar ve göl/sulak alanlar için doğa temelli uyum tedbirleri alınması,
⇒Arazi tahribatının dengelenmesi yaklaşımının güçlendirilmesi,
⇒Arazi tahribatının dengelenmesi yaklaşımının yönetim planlamalarına entegre edilmesi ve yaygınlaştırılması,
⇒Sürdürülebilir tarım tekniklerinin yaygınlaştırılması,
⇒Çölleşme ve arazi tahribatıyla mücadele uygulamalarında doğa temelli çözümlerin bulunduğu yöntemlerin kullanılmasının sağlanmasıdır.
Kuraklık, sel, şiddetli kasırgalar gibi aşırı hava olayları, okyanus seviyesinde yükselme, buzulların erimesi gibi dünyamıza yıkıcı etkileri olan iklim değişikliğiyle mücadele tüm canlılar için hayati önem taşımaktadır. İklim değişikliğiyle mücadelede bireylere de sorumluluk düşmektedir. Önlemler yalnızca hükümet ve kurumlarca değil bireylerce de alınmalıdır. Bireyler gündelik hayatlarında yaptıkları tercihlerde iklim krizini göz ardı etmemelidir.
Referanslar
*T.C. Ticaret Bakanlığı, Yeşil Mutabakat Eylem Planı Yıllık Faaliyet Raporu, (04.05.2023), https://ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/yesil-mutabakat/yesil-mutabakat-eylem-plani-ve-calisma-grubu/yesil-mutabakat-eylem-plani-yillik-faaliyet-raporu adresinden 09.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
*Taslak İklim Kanunu, https://pmrturkiye.csb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/12/Taslak-Iklim-Kanunu-1.pdf adresinden 09.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
Elif İrem ERCAN
Çevre Mühendisi